Yaşlanmaq özü ilə bir çox dəyişikliklər gətirir. Gənc yaşda asanlıqla həyata keçirilə bilən fəaliyyətlər illər keçdikcə çətinləşir, hətta qeyri-mümkün olur. Hamımız üçün qaçılmaz olan bir dəyişiklik də, yaş artdıqca arıqlamağın çətinləşməsidir.
“Qafqazinfo” Türkiyə mətbuatına istinadən xəbər verir ki, tədqiqatçılar qocalmanın insanın arıqlamasını və formada qalmasını getdikcə çətinləşdirdiyini irəli sürürlər. Çünki maddələr mübadiləsi yavaşlayır, bədən əzələ kütləsini itirir və hormonların səviyyəsində dəyişikliklər olur.
Yaşlandıqca fit olmağın çətinləşməsinin əsas səbəblərindən biri metabolizmin sürətinin yavaşlamasıdır. Metabolizm qida və içkilərin enerjiyə çevrilməsi prosesidir. Bu prosesdə istehlak etdiyiniz qida və içkilərdəki kalorilər oksigenlə qarışaraq bədənin ehtiyac duyduğu enerjini istehsal edir. Sürəti zəif olan bir metabolizmlə daha az enerji yandırılır, yəni daha çox yağ hüceyrələrində saxlanılır. Qeyd etmək lazımdır ki, hətta istirahət edərkən də bədən bu enerjini düzgün işləmək üçün istifadə edir.
Harvard Tibb Məktəbinin 2021-ci ildə apardığı və “Science” jurnalında yayımlanan araşdırmaya görə, maddələr mübadiləsi yaş artdıqca yavaşlamağa meylli olur. O da məlum olub ki, maddələr mübadiləsi gənc yaşda pik həddə çatır və illər keçdikcə yavaşlayır. Bu səbəbdən yaşlandıqca sağlam qidalanmanın əhəmiyyəti artır və bəzi qidalar kalori dəyərini itirir.
Yaşlandıqca arıqlamağın qeyri-mümkünlüyünün başqa bir səbəbi də əzələ kütləsinin itirilməsidir. “The New York Times”ın məqaləsində deyilir ki, insan 30 yaşına çatan kimi bədən əzələ kütləsini itirir. Milli Sağlamlıq İnstitutunun (NIH) araşdırmasına görə, bədən hər on ildə təxminən 3-8 faiz itirməyə davam edir. Bədəndə əzələ kütləsi azaldıqca, maddələr mübadiləsi yavaşlayır, yəni bədənin daha az kaloriyə ehtiyacı olur və bu, arıqlamağı getdikcə çətinləşdirir.
Qadınlar 45-55 yaşları arasında menopoz dövrünə qədəm qoyurlar. Bu proses bədəndə estrogen səviyyəsində əhəmiyyətli bir azalma ehtiva edir. Menopoz zamanı və perimenopoz zamanı qadınlar bədən yağını yığa bilər və onu itirmək daha çətin olacaq. Bu yağlar da omba və baldırlarda deyil, bel ətrafında yığılmağa meyllidir və bədənin estrogen səviyyəsi aşağı düşdükcə maddələr mübadiləsi yavaşlayır.
Kişilər də yaşlandıqca hormon səviyyələrində dəyişiklik yaşayırlar. 40 yaşına çatdıqda bədənlərindəki testosteron azalmağa başlayır. Testosteron bədəndə yağ paylanmasını, əzələ gücünü və əzələ kütləsini tənzimləyən əsas hormondur. Düşməyə başlayanda bədən kalori yandırmaqda çətinlik çəkəcək və bu da çəki artımına səbəb ola bilər.
Yaşlandıqca, məşğul ola biləcəyiniz fiziki fəaliyyətlər məhdudlaşır və gündəlik işinizdəki fəaliyyətin miqdarı azalır. Oturaq həyat tərzinə yaşlı insanlarda gənclərə nisbətən daha çox rast gəlinir, çünki yaşlı qruplar oturaq fəaliyyətlərə, kitab oxumaq və ya film izləmək kimi hobbilərə meyllidirlər. Bu da çəki artımına səbəb ola bilər.
