“The New York Times”ın beynəlxalq köşə yazarı Tomas Fridman “Vladimir Putin dünyanın ən təhlükəli axmağıdır” başlıqlı köşə yazısında Rusiya prezidentinin Ukraynadakı hərbi strategiyasını təhlil edib.
Jurnalist yazır ki, Putin heç bir ehtiyat planı olmayan Kiyevin tez bir zamanda ələ keçirilməsinə ümid edirdi və indi də hərbi əməliyyatlarda boğulub özünü ümidsiz vəziyyətə salıb.
Putin özünü elə bir vəziyyətə salıb ki, qalib gələ bilməyəcək, uduzmayacaq və dayana bilməyəcək. O, artıq bütün Ukraynaya nəzarəti ələ keçirə bilməyəcək. Amma eyni zamanda, sərf etdiyi bütün sərvət və canlardan sonra məğlubiyyətə tab gətirə bilməz. Buna görə də dayana bilməz.
Fridmanın fikrincə, Putinin heç vaxt ağlında ehtiyat planı olmadığını, hazırkı “yorucu köhnəlmə müharibəsi”, yəni Ukrayna şəhərlərinə və mülki infrastruktura “cəzalandırıcı” raket hücumları ilə işarə edir. Bu zərbələr ukraynalıların qanını tökmək və Qərb müttəfiqlərini tükəndirmək məqsədi daşıyır ki, “onlar ona rusdilli şərqi Ukraynanın kifayət qədər böyük bir hissəsini versinlər ki, o, rus xalqına böyük bir qələbə kimi satsın”.
Putinin B planı A planının iflasa uğradığını ört-basdır etməkdir. Bu hərbi əməliyyatın adı olsaydı, “Üzümü xilas et” əməliyyatı adlanardı. Bu, bu müharibəni müasir dövrün ən mənasız müharibələrindən birinə çevirir: bir ölkənin lideri digər ölkənin mülki infrastrukturunu ona böyük axmaq olduğunu gizlətmək üçün kifayət qədər örtük verənə qədər məhv edir.
Putinin 9 May Qələbə Günü paradındakı çıxışına əsasən, Putin indi müharibəyə haqq qazandırmaq üçün tamamilə onun beynində uydurduğu hər hansı izahatdan yapışır, Fridman davam edir. Belə ki, Putin bildirib ki, Rusiya işğalını “insanları çuxura salan və cəmiyyəti parçalayan, rusofobiya, aqressiv millətçilik səpən, insanı şəxsiyyət edən ənənəvi dəyərləri məhv edən Qərb elitaları” təhrik edib.
"Heyrət! Vay. Putin rus ailə dəyərlərini qorumaq üçün Ukraynanı işğal edib. Kim başa düşə bilərdi? Bu isə xalqına niyə zəif qonşusu ilə müharibəyə başladığını izah etməkdə çətinlik çəkən liderdir, onun fikrincə, bu heç də real ölkə deyil”, - jurnalist yazır.
Fridmanın fikrincə, hazırda Putini ən çox iki şey qorxudur: hesab və Rusiya tarixi. “O, bilir ki, Ukraynanın şərqindən bir neçə kilometr də olsa, Krımı saxlasa belə, müharibəni dayandıran kimi xalqı onun B planı üzrə amansız arifmetik hesablamalara başlayacaq – çıxmadan başlayaraq”, – jurnalist yazır. Rusiyanın Ukraynadakı hərbi itkiləri. “Bu, hətta böyük bir ölkə üçün də çoxlu itkidir və siz Putinin insanların bu barədə dediklərindən necə narahat olduğunu görə bilərsiniz. Putin bütün səylərinə baxmayaraq, Rusiyada hamının müharibənin necə pis getdiyi və ona necə girməmək barədə pıçıldamasından qorxmasaydı, bu qədər uzağa getməzdi”.
"Rusiya tarixinin tanrıları hərbi məğlubiyyətləri bağışlamır" deyə jurnalist həmkarı, American Enterprise İnstitutunun müasir Rusiya tarixi üzrə professoru Leon Arondan sitat gətirir (burada onun The Washington Post qəzetindəki son məqaləsi). “Rusiya lideri müharibəni aşkar məğlubiyyətlə və ya qələbəsiz başa vurduqda, adətən rejim dəyişikliyi baş verir. Biz bunu birinci Krım müharibəsindən sonra, Rusiya-Yaponiya müharibəsindən sonra, Birinci Dünya Müharibəsində Rusiyanın uğursuzluqlarından sonra, 1962-ci ildə Xruşşovun Kubadan geri çəkilməsindən sonra və Qorbaçovun yenidənqurmasını sürətləndirən Brejnevin Əfqanıstan kampaniyasından sonra gördük. Rus xalqı bütün məşhur səbri ilə çox şeyi bağışlayacaq, amma hərbi məğlubiyyəti yox.
Leon Aron hesab edir ki, Ukrayna münaqişəsi hələ bitməyib və daha da pisləşə bilər. Putinin müharibəni bitirmək üçün iki yolu var. Birincisi, Ukrayna qanı tökülənə və/yaxud Qərb Ukraynadan bezənə qədər davam etməkdir.
İkincisi, dünyanı nüvə silahından qarşılıqlı istifadəyə cəlb etmək üçün ABŞ-la birbaşa qarşıdurmaya təhrik etmək, sonra isə geri çəkilib qorxmuş Qərbə Ukraynanın neytrallaşaraq tərksilah ediləcəyi, Rusiyanın isə Krımı və Donbası əlində saxladığı nizamlanma təklif etməkdir.
“Putinin beyninə girib onun növbəti addımını təxmin etmək mümkün deyil, amma bu, məni narahat edir”, - Fridman yekunlaşdırır. “Çünki biz bilirik ki, o, A planının uğursuz olduğunu bilir. İndi o, "B" planını hazırlamaq üçün hər şeyi edəcək. Məğlub olan liderlərin dinc yolla istefa vermədiyi ölkədə bu dəhşətli itkilərə bəhanə tapmalı olacaq”.
