Bu gün, 2023-cü il fevralın 1-də C/2022 E3 (ZTF) kometası Yerə kürəsinə minimal məsafəyə yaxınlaşacaq. Jurnalistlər onu komasının - kometanın nüvəsi ətrafındakı qaz və toz buludu - kölgəsinə görə “yaşıl kometa” adlandırıblar .
Kometa Yer üçün təhlükəlidirmi?
Təhlükəli deyil. C/2022 E3 (ZTF) kometası ilə Yer arasındakı minimal məsafə 42 milyon kilometr olacaq - bu, Aya olan məsafədən yüz dəfə çoxdur. Bu kometa uzun müddətli sinifə aiddir, yəni növbəti dəfə Yerə təxminən 50 min ildən sonra yaxınlaşacaq.
Onu gözlərimizlə görə bilərikmi?
Bəli, əgər siz Şimal yarımkürəsində yaşayırsınızsa - və hava əlverişlidirsə. Aydın səmada hətta binoklla onu görmək mümkün olacaq. Özünün çox böyük, komasının isə çox parlaq olmamasına baxmayaraq. Teleskop, durbin və monokulyar sahiblərinin kometanı görmək üçün şansları daha çox olacaq.
Əgər yaxşı görmə qabiliyyətiniz varsa, o zaman meqapolislərdən uzaqda kristal təmiz səmada kosmik obyekti adi gözlə görə biləcəksiniz. Düzdür, təəssüf ki, böyüyən ay müşahidələrə mane olacaq.
Kometanı Şimal Ulduzu yaxınlığında, Böyük və Kiçik Ursa bürcləri arasında axtarmalısınız. Kometanın axtarış xəritəsini burada görmək olar.
Kometa niyə yaşıldır?
Bu kimya məsələsidir. Kometalar nüvə və komadan ibarətdir. Kometanın nüvəsi əsasən donmuş su və az miqdarda toz olan digər uçucu birləşmələrdən ibarətdir. Günəşə yaxınlaşdıqda buz buxarlanmağa başlayır və kometa koma ilə əhatə olunur - qaz və toz buludu - və bu günəş işığı altında kometanın görünməsini artırır. Komadan kometa quyruğu yaranır. Kometanın yaşılımtıl rəngini qazlar - siyanogen (CN)₂ və iki atomlu karbon C₂ verir.
Maraqlıdır ki, C / 2022 E3 (ZTF) kometasının eyni anda üç quyruğu var. Birincisi - toz - hərəkəti zamanı kometanın arxasında qalır. İkincisi - qaz - günəş işığının altında Günəşdən əks istiqamətdə çəkilir. C/2022 E3-ün (ZTF) orbiti elədir ki, iki quyruğu demək olar ki, əks istiqamətdə uzanır.
Nəhayət, üçüncü quyruq koma qazının bir hissəsinin günəşin ultrabənövşəyi radiasiyası ilə ionlaşması və günəş küləyinin cərəyanları istiqamətində uzanması səbəbindən əmələ gəlir. Bu istiqamət günəş işığının istiqamətinə yaxındır, lakin onu tamamilə təkrarlamır.
Yaşıl kometa haradan gəlib?
C/2022 E3 (ZTF) kometası Plutonun orbitindən xeyli kənarda, günəş sisteminin periferiyasında yerləşən kometa cisimlərinin hipotetik çoxluğu olan “Oort Buludu”na aiddir.
“Oort Buludu” hipotetik adlanır, çünki bu gün astronomların kosmosun bu hissəsini dolduran kiçik və qaranlıq cisimləri nəzərdən keçirmək imkanı yoxdur və bu Buludun mövcudluğu haqqında nəticələr bəzən Günəş və Yerə tərəf istiqamətlənən belə uzunmüddətli kometaların müşahidələri əsasında hazırlanır.
“Oort Buludu”nun planetlərin və peyklərin yarandığı vaxtdan ulduz sistemimizin qalıq materialıdır. Belə obyektlərin tədqiqi onun yarandığı prosesləri daha yaxşı anlamağa imkan verir.
