İstanbuldakı danışıqların nəticələri: Rusiya hərbi aktivliyi azaldır, Ukrayna Krımın statusunu dondurur

Rusiya və Ukrayna İstanbulda danışıqlar aparıb. Martın 7-dən bəri ilk dəfə görüş videobağlantı vasitəsilə deyil, şəxsi formatda keçirilib. Əvvəlki görüşlər Belarusda keçirilib - rəsmi Minskin Rusiyaya verdiyi dəstəyə görə Kiyev onların orada davam etdirilməsinə qarşı çıxıb. İclas ərəfəsində Ukrayna rəsmiləri bildirdilər ki, onlar üçün “minimum proqram” humanitar problemlərin həlli, “maksimum proqram” isə davamlı atəşkəs razılaşmalarıdır. Moskva konkret məqsədləri qeyd etməyib.

Ukrayna danışıqlarda Rusiyaya Krımla bağlı mövqelərini sülh müqaviləsində düzəltməyi təklif edib. Kiyev yarımadanın statusu ilə bağlı 15 il ərzində ikitərəfli məsləhətləşmələr aparmağı və bu müddət ərzində münaqişənin həlli üçün silahlı qüvvələrdən istifadədən imtina etməyi təklif edib. Donbassdakı münaqişə, Kiyevin fikrincə, prezidentlər Vladimir Putin və Vladimir Zelenski arasında gələcək danışıqlar zamanı ayrıca həll edilə bilər.

Ukrayna zəmanətçi ölkələr tərəfindən təmin ediləcək təhlükəsizlik müqabilində NATO və digər ittifaqlara qoşulmaq ideyasından imtina etməyə hazırdır. ABŞ, Fransa, Türkiyə, Almaniya, Kanada, Polşa, İsrail namizəd kimi göstərilib.

Sülh müqaviləsi çərçivəsində Ukraynanın təklif etdiyi bütün qərarlar aşağıdakı prosedurdan keçməlidir: əvvəlcə referendumda dəstək, sonra Ali Radada ratifikasiya, sonra qarant ölkələrin parlamentləri tərəfindən ratifikasiya. Eyni zamanda Ukrayna nümayəndələri vurğulayıblar ki, Kiyev yalnız 1991-ci ildə olduğu ölkənin sərhədlərini tanıyır.

Rusiya nümayəndə heyətinin rəhbəri Vladimir Medinski danışıqları “konstruktiv” adlandırıb. O, Rusiyanın Ukraynadan “müqaviləyə daxil olmaq üçün aydın şəkildə ifadə edilmiş mövqe” aldığını təsdiqləyib və bu mövqenin yaxın vaxtlarda Vladimir Putinə çatdırılacağını bildirib. Medinski həmçinin bildirib ki, Putin və Zelenski arasında görüş sülh müqaviləsinin imzalanması ilə eyni vaxtda baş tuta bilər.

Görüşün nəticəsi olaraq, Rusiya Kiyev və Çerniqov istiqamətlərində hərbi aktivliyin “kəskin azaldılması”nı elan edib. Müdafiə nazirinin müavini Aleksandr Fominin sözlərinə görə, bu qərar “qarşılıqlı etimadı artırmaq və gələcək danışıqlar üçün lazımi şərait yaratmaq məqsədilə” qəbul edilib. Fomin qeyd edib ki, Kiyevdə “sonrakı normal iş üçün şərait yaradılmalıdır”.

Danışıqların yeni raundu axşam baş tuta bilər, Ukrayna prezidentinin ofisindən bildirilib. Bundan əvvəl Rusiya tərəfi danışıqların çərşənbə axşamı davam etdiriləcəyini bildirmişdi. RİA Novosti mənbəyə istinadən daha sonra Rusiya nümayəndə heyətinin martın 29-da günün sonuna qədər İstanbulu tərk edəcəyini və daha sonra danışıqların video formatda davam etdiriləcəyini bildirib.

Danışıqlar ərəfəsində “Financial Times” Rusiyanın mövqeyinin əhəmiyyətli dərəcədə yumşalmasından yazıb. Nəşrin yazdığına görə, Moskva ilkin tələblərinin bir qismindən, xüsusən də Ukraynanın “denazifikasiyası”ndan imtina etməyə hazır idi. FT həmçinin yazıb ki, Rusiya Ukraynanın Aİ-yə daxil olmasına mane olmamağa hazırdır və NATO-ya qoşulmaması halında beynəlxalq təhlükəsizlik təminatları verməyə razıdır.

BÖLMƏNİN DİGƏR XƏBƏRLƏRİ